Anne Plaizier over Jumpstart Jr: Gamechanger voor talentvolle, jonge barokmusici

Stichting Jumpstart Jr. is na de oprichting in 2006 voor heel wat getalenteerde, jonge barokmusici het beslissende duwtje in de rug geweest op weg naar een geweldige carrière. ‘Wij jumpstarten hun loopbaan door een bijzondere klassieke viool of cello, soms wel van honderden jaren oud, in bruikleen te geven én hen te begeleiden in hun ondernemerschap’, zegt Anne Plaizier. Zij is de zakelijke directeur van het private fonds Jumpstart Jr. en is blij dat haar organisatie door Orchestra volledig ontzorgd wordt op administratief gebied: een solide orkest achter al die talentvolle solisten…

Plaizier is van huis uit juriste, gespecialiseerd in ruimtelijke ordening en bouwrecht. Twintig jaar was ze de ‘vliegende keep’ van een architectenbureau, totdat de kredietcrisis in 2008 haar dwong een ander pad te kiezen. Dat pad lag niet zo heel ver van huis: de Stichting Jumpstart Jr., in 2006 met privaat geld opgericht door Plaiziers echtgenoot Peter Frans Pauwels. Deze mede-oprichter van TomTom draagt, net als Plaizier, vooral barokmuziek een warm hart toe en als een betrokken en succesvol ondernemer wilde hij jonge en zeer getalenteerde musici graag ‘jumpstarten’. Plaizier had bij Jumpstart Jr. al een tijdje in het bestuur gezeten, maar werd er vanaf 2015 zakelijk directeur van, met Alida Schat aan haar zijde als artistiek directeur.

Kun je kort vertellen hoe Jumpstart begon?

AP: ‘Mijn man heeft aan het begin van zijn carrière een goed gesprek gehad met een ervaren entrepreneur, dat hem enorm heeft geholpen om zijn zakelijke weg te vinden, een ‘stepping stone’ eigenlijk. Toen hij nadacht over het opzetten van een eigen charity foundation ontstond al snel het idee om ook zo’n ‘stepping stone’ of ‘jumpstart’ te bieden aan jonge professionals. Jumpstart Jr. begon aanvankelijk heel breed als stichting om jonge, talentvolle mensen bij het volgende stapje in hun loopbaan te helpen. De stichting was bijvoorbeeld in Nicaragua actief om een fietsenmakersschool op te richten, maar de liefde voor klassieke muziek bracht een andere focus voor de stichting. Het bleek bepaald niet vanzelfsprekend dat de meest getalenteerde musici na het afronden van hun conservatoriumopleiding een succesvolle carrière kunnen starten. Veel hangt af van het instrument dat hij of zij bespeelt. Meestal is dat, ik zeg het even onparlementair, brandhout. Een bijzondere barok/klassieke viool of cello uit onze collectie kan voor zo’n jonge musicus deuren openen naar internationaal vooraanstaande orkesten, ensembles en festivals.’

Een goed instrument is dus een ‘gamechanger’, maar ook ongelooflijk kostbaar…

AP: ‘Het is in de oude muziek een wereld van verschil op wat voor instrument je speelt. Barokmuziek – pakweg tussen 1600 en 1800 – wordt nog altijd, en gelukkig steeds vaker, uitgevoerd met instrumenten die eveneens in deze periode zijn gebouwd. De authentieke, of historische uitvoeringspraktijk onderzoekt hoe de muziek klonk in de tijd waarin het werd geschreven en streeft ernaar om die uit te voeren op zo authentiek mogelijke instrumenten, met darmsnaren. Voor een viool uit de periode 1600-1800 in de door ons opgebouwde collectie betaal je tussen de twee en vier ton. Dat is zeg maar het niveau onder de fameuze Stradivarius. Zo’n bedrag is voor een startende musicus niet op te brengen natuurlijk. Door het instrument in bruikleen te geven, geef je jonge musici vleugels.’

De relatie met zo’n instrument is moeilijk uit te leggen, en die bruikleen is natuurlijk ook eindig.

AP: ‘Het laten bespelen van deze eeuwenoude en bijzondere instrumenten door jonge, enthousiaste en gepassioneerde musici heeft iets magisch. De band die ontstaat met ‘hun’ viool of cello is heel intens en intiem en geeft zelfvertrouwen en respect. Het is eigenlijk een huwelijk, maar wel van maximaal tien jaar. Het doel is om hen een springplank te geven. Om met ons instrument een plek te veroveren in de wereld van de barokmuziek. Wij lenen uit aan jonge mensen tot 35 jaar, want 30 jaar bleek in de praktijk te krap. Als iemand van ons een instrument krijgt, beginnen wij al heel snel over de eindigheid van de bruikleentermijn. In het eerste jaargesprek stellen wij al direct de vraag: ‘wat ga je doen als je dit instrument gaat inleveren?’ Vaak zijn ze nog in een ontkenning daarover, maar het is aan ons om hen daarin te coachen. Wij ondersteunen hen in alles wat je in de zakelijke kant kan helpen: in de vorm van coaching op maat, cursussen en introductie in ons internationale netwerk van programmeurs, festivaldirecteuren en andere belangrijke experts.

Alida Schat is naast artistiek directeur en professioneel violist, ook beëdigd coach voor (klassieke) musici. In die hoedanigheid kan ze onder meer Jumpstart Jr.-musici coachen in de voorbereiding op een auditie. Een goede bekende, een voormalig professioneel musicus in London, heeft zich omgeschoold en is nu, na een jarenlange financiële carrière in de Londense City, financieel coach. Zij kan heel goed in de taal van muzikanten vertellen hoe belangrijk het is om aan financiële planning te doen.
Wij verwachten van onze musici behalve toewijding en inzet, dus ook ondernemerszin. Ook in de wereld van de klassieke muziek is dat onontbeerlijk in deze tijd van terugtredende overheden, subsidies en (particuliere) giften.

Het resultaat daarvan is idealiter wat wij onlangs meemaakten, toen een musicus zijn instrument al anderhalf jaar voor afloop van de bruikleentermijn inleverde: hij had zijn eigen viool al kunnen kopen. Een mooi voorbeeld van een geslaagde jumpstart als je het zakelijk zo goed voor elkaar hebt.’

Hoe verloopt de selectie? Jullie beperken je niet alleen tot Nederland.

AP: ‘We scannen en scouten over de hele wereld zelf, behalve door Alida Schat ook met onze zeer ervaren Raad van Advies, waarin topexperts als Jan Van den Bossche, Xavier Vandamme en Jonathan Sparey. Verder hebben wij een ongelooflijk breed netwerk met vele oren en ogen; daarnaast kunnen musici zich ook aanmelden via onze website. De musici worden geselecteerd uit de kandidaten van de audities, die in principe tweejaarlijks worden georganiseerd. Een deskundige jury van zeven professionals uit de klassieke muziekwereld beoordelen de kandidaten. Op basis van hun commentaren en de interviews van de kandidaten selecteert het Bestuur de nieuwe Jumpstart Jr. musicus of musici.

Als de coronacrisis het toelaat hebben we in januari één cello te vergeven en in juni vier violen.

De jury let niet alleen goed op de muzikale kwaliteiten, maar kijkt ook goed naar iemands présence: hoe is het contact met de zaal en de begeleiders? Je kunt nog zo briljant zijn, maar met te grote ego’s kunnen wij uiteindelijk niets. We willen juist dat ze ontvankelijk zijn voor dat extra steuntje, dus zit er bij de vragen, waarop de musici zich kunnen voorbereiden, ook deze: ‘hoe ondernemend ben jij?’ Zijn de kandidaten bereid om ook de zakelijke kanten van hun carrière aandacht te geven?’

Jullie beheren twee collecties.

AP: ‘Vanaf 2008 heeft Stichting Jumpstart Jr. zich geconcentreerd op het opbouwen van een eigen collectie, die inmiddels bestaat uit tien instrumenten. Ze zijn gebouwd in de periode 1600-1800 – allemaal voorzien van darmsnaren – en verkeren in uitstekende conditie.

Daarnaast hebben we de collectie van Jonathan Sparey. Deze bekende Britse violist schonk in juli 2016, samen met zijn vrouw Elizabeth, twaalf violen en een altviool aan onze stichting. Op twee na, worden al deze instrumenten nu bespeeld door de musici die eerder door Jonathan Sparey zelf zijn geselecteerd. Vanaf medio vorig jaar zijn deze instrumenten geleidelijk vrijgekomen en aan Stichting Jumpstart Jr. overhandigd. Voor het vinden van nieuwe bespelers voor de instrumenten van de Sparey Collection willen we graag samenwerken met een gerenommeerd internationaal jeugdorkest. Het gaat daarbij om heel jonge mensen van een jaar of twintig. De gesprekken hierover zijn vorig jaar zomer gestart.

Hoe zijn jullie georganiseerd als stichting en hoe verloopt de financiering?

AP: ‘Bij Jumpstart Jr. Foundation ligt de nadruk niet op het commerciële rendement op onze investeringen in strijkinstrumenten, maar op het charitative en culturele dividend. Immers, door het in bruikleen geven voor een substantiële periode kan een jonge musicus zijn of haar carrière echt vaart geven, een ‘jumpstart’. Wij zien dat gebeuren en dat geeft ons enorm veel voldoening.

Hoewel ik zelf om niet werk, hebben we als ‘mean and lean’ stichting toch flinke kosten. Je kunt je voorstellen dat het beheren en onderhouden van zulke kostbare instrumenten geen sinecure is. Binnen het bestuur zijn we daarom goed aan het nadenken over de toekomst, want nu zijn de kosten hoger dan de baten en dat betekent dat de pot straks leeg is. Mogelijk gaan we toch fondsenwerven en we experimenteren met nieuwe verdienmodellen, zoals het tegen vergoeding beheren van andere collecties.’

Wat betekent Orchestra voor jullie stichting: waar helpen ze jullie mee?

AP: ‘Orchestra – what’s in a name – doet voor ons sowieso de gehele administratie, ook die met betrekking tot onze instrumenten, die onze belangrijkste assets vormen. Zo waarschuwen ze ons tijdig als er weer een taxatie moet komen en – heel belangrijk – houden zij de uitreisvergunningen bij. Dat zijn essentiële documenten, afgegeven door de Nederlandse douane, waarmee onze musici gemakkelijk in en uit Europa kunnen reizen. Hoe belangrijk dat is? Kun je je voorstellen dat een Russische musicus bij het uitreizen uit zijn land wordt tegengehouden omdat er geen ‘Russisch erfgoed’ het land mag verlaten?… Dat zijn toestanden die je niet wilt, dus het is belangrijk dat dit heel precies geadministreerd wordt.

Behalve dat de factuurstroom voor ons en onze penningmeester geen extra belasting vormt, waardoor we ons op onze hoofdtaken kunnen concentreren, vind ik de absolute meerwaarde van Orchestra dat zij ons gevraagd, maar ook ongevraagd van uitstekend advies voorzien. Doordat Orchestra veel ANBI’s bedient, kunnen ze mij als specialist heel goed helpen met de problemen waarmee ik als zakelijk leider in de praktijk te maken heb.’

En soms heb je als stichting ook een calamiteit…  

AP: ‘Ach vreselijk, al was de afloop goed, gelukkig. Medio 2017 werd de Giovanni Battista Rogeri viool van ruim drie ton gestolen. Twee jaar later dook het instrument op een Duitse verkoopsite op voor €1200… Nadat de verzekering was ingeschakeld, kwam het instrument in perfecte staat weer terug. In de koffer met twee strijkstokken. Er was alleen een snaar gebroken…’

Tot slot: hoe is het om met de nieuwe generatie musici te werken?

AP: ‘Geweldig. Ik leer daar heel van. Ze hebben echt een andere insteek, vooral door het gemak waarmee ze social media inzetten. Terwijl de oudere generatie op de laptop een keurig artikel schrijft en er een foto bijzoekt, heeft de nieuwste generatie al een heel geinig filmpje geupload via allerlei kanalen. Die directheid heeft ook een weerslag op de communicatie met ons: terwijl de oudere generatie daarin een duidelijk ontzag voor ons toont, pakken de jongeren onbevangen de telefoon of sturen even snel een WhatsApje. De keerzijde is dat wij ze meer dan bij de ouderen moeten wijzen op diepgang: wees goed voorbereid! Maar de passie voor de muziek, de verliefdheid op het instrument, is voor alle generaties precies hetzelfde.’

Meer informatie:

Stichting Jumstart Jr.: klik hier

Contact: jumpstart@jumpstartjr.org

Kantoor: Modrôme
Koningin Wilhelminaplein 12

1062 HK Amsterdam,

Raad & daad

Wilt u weten wat Orchestra voor uw ideële organisatie (goed doel, vermogensfonds of culturele instelling) kan besparen in geld en menskracht, waardoor er meer budget en tijd vrijkomt voor uw maatschappelijke missie? Klik hier

Wilt u weten welke klanten Orchestra bedient naast Stichting Jumpstart Jr.? Klik hier