Kritische Adviescommissie: normering gedrag ANBI’s geen taak van de fiscus

Door: Edwin Venema

2 jaar ago

197

Geen reacties

Normering van gedrag van ANBI’s hoort niet bij de Belastingdienst thuis. Dat zegt een adviescommissie die op verzoek van het vorige kabinet heeft onderzocht welke veranderingen in de regels voor ANBI’s en het toezicht hierop ervoor kunnen zorgen dat deze instellingen gedrag vertonen dat past bij algemeen gangbare waarden en normen. Dit rapport is vandaag door staatssecretaris Van Rij naar de Tweede Kamer gestuurd. Daarin is de adviescommissie ook uiterst kritisch op de uitvoering en ondercapaciteit van de Belastingdienst bij haar uitvoeringstaken en doet voorstellen voor verbetering.

Vanuit de waarde van een pluriforme samenleving ligt het inhoudelijk inperken van wat we tot ‘algemeen nut’ rekenen volgens de adviescommissie, bestaande uit mr. G.J. van Leijenhorst, dr. A.E.M Leijten LLM MA en prof. dr. R.H.F.P. Bekkers, niet voor de hand. De commissie vindt dat ANBI’s en giften van particulieren aan die ANBI’s van grote maatschappelijke waarde zijn. De overheid kan namelijk niet in haar eentje voor al het algemeen nut zorgen. Daarom zijn fiscale voorzieningen voor (giften aan) ANBI’s volgens de commissie nuttig. Ook vormen de fiscale voorzieningen voor giften aan ANBI’s een erkenning van de onafhankelijkheid van het particulier initiatief.

Maatschappelijke waarden veranderen

Tegelijkertijd geeft de commissie aan dat de doelen en activiteiten van ANBI’s in conflict kunnen komen met overheden en bedrijven. Bijvoorbeeld als de doelen in strijd zijn met overheidsbeleid of met wat maatschappelijk geaccepteerd is. Soms bewegen de activiteiten van ANBI’s niet snel genoeg mee met de maatschappelijke veranderingen, soms zijn ze hun tijd juist vooruit. Mede door de activiteiten van ANBI’s kunnen maatschappelijke waarden en de invulling van grondrechten door de tijd heen ook veranderen. Vanuit de waarde van een pluriforme samenleving ligt het inhoudelijk inperken van wat we tot ‘algemeen nut’ rekenen volgens de commissie niet voor de hand. Daarnaast vindt de commissie dat het stellen van aparte eisen op basis van grondrechten niet de juiste weg is om het gedrag van ANBI’s te normeren. Een grondrechtentoets verlangt doorgaans een lastige afweging op basis van alle relevante omstandigheden. Het uitvoeren daarvan is geen taak die past bij de Belastingdienst en binnen het systeem van toekenning van en controle op de ANBI-status. De commissie adviseert daarom andere straf- en civielrechtelijke middelen dan wel maatregelen aan, die gericht tegen één organisatie of een bepaalde gedraging kunnen worden ingezet. Zo kan onwenselijk gedrag worden voorkomen of bestreden.

Kritiek op ANBI-toezicht fiscus

De commissie constateert ook dat de Belastingdienst geen goed administratief systeem heeft om alle gegevens van ANBI’s juist te verwerken. Daarnaast wordt er volgens de commissie onvoldoende capaciteit ingezet voor toezicht. De commissie heeft zeven aanbevelingen opgenomen in het rapport, waarvan de belangrijkste zijn het toezicht op ANBI’s te intensiveren en te verbeteren, zelfregulering te versterken en om ANBI’s die geen activiteiten ondernemen uit te sluiten van de ANBI-status.

Reactie kabinet in najaar

Het kabinet zal de conclusies en aanbevelingen nader bestuderen en staatssecretaris Van Rij komt in het najaar met een inhoudelijke reactie op dit rapport. Het kabinet gaat hier ook relevante stakeholders, zoals de sectororganisaties en onafhankelijke toezichthouders bij betrekken.

Lees hier het Rapport Toezicht op Algemeen Nut

Bron: www.rijksoverheid.nl

Auteur: Edwin Venema

Sector en kabinet zien Charity Commission in Nederland niet zitten

Consultatieronde Commissie Normstelling: deadline 2 juli