Achtergrond Alle

Regeldruk: hoe plezier in vrijwillig besturen kan verdwijnen

“Wat we zien is dat het plezier in besturen achteruit is gegaan”: deze uitspraak komt van Joost van Alkemade, directeur van de Vereniging Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk (NOV), in een interview van het CBF, de toezichthouder van goede doelen. Samen met CBF-directeur Harmienke Kloeze maakt Van Alkemade zich zorgen over de trend in verschillende recente onderzoeken:…

Door: Edwin Venema

1 jaar ago

456

Geen reacties

“Wat we zien is dat het plezier in besturen achteruit is gegaan”: deze uitspraak komt van Joost van Alkemade, directeur van de Vereniging Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk (NOV), in een interview van het CBF, de toezichthouder van goede doelen. Samen met CBF-directeur Harmienke Kloeze maakt Van Alkemade zich zorgen over de trend in verschillende recente onderzoeken: het teruglopende aantal vrijwilligers. Een van de oorzaken hiervoor: toenemende regeldruk.

Zowel Geven in Nederland – het tweejaarlijkse geefonderzoek van de Vrije Universiteit – als het CBF rapporteerden dat in 2020 44% van de Nederlanders vrijwilligerswerk verrichtte. Miljoenen zetten zich belangeloos in om verenigingen en stichtingen draaiende te houden, maar de toekomst lijkt minder rooskleurig. In 2021 liep volgens het CBS het aantal Nederlanders dat vrijwilligerswerk verrichtte terug tot 39%. Ook in het State of the Sector-rapport (2023) van het CBF en de Radboud Universiteit Nijmegen werd een duidelijke dalende trend in het vrijwilligersveld geconstateerd.

Drie op tien is bestuurder

Uit het Geven in Nederland-onderzoek 2022 komt naar voren dat van elke tien vrijwilligers in Nederland er drie een bestuursfunctie vervullen. Dat is er ook niet eenvoudiger op geworden, omdat de laatste jaren de regeldruk behoorlijk is toegenomen. Bestuurders moeten hun werk doen in een steeds deprimerender compliance-jungle, zoals de registratie in het Ultimate Beneficiary Ownership (UBO)-register en de nieuwe Wet ter Voorkoming van Witwassing en Terrorisme Financiering (Wwft).

“De nieuwe Wwft vraagt op zich geen gekke dingen,” zegt CBF-directeur Harmienke Kloeze. “Sommige regels zijn zinnig en logisch. Het is niet vreemd om als goed doel of vrijwilligersorganisatie aan een aantal voorwaarden te moeten voldoen. Dat is anders bij bijvoorbeeld de UBO-registratie. Die is eigenlijk niet bedoeld voor onze sector. Nu moet de filantropie-sector er wel aan voldoen, omdat we in Nederland onze sector daar niet van hebben uitgesloten. Met kunst en vliegwerk is daar dan weer een mouw aan gepast. Je kunt als organisatie nu bestuursleden als pseudo-UBO inschrijven.”

Meer regels

Van Alkemade: “Wat we zien is dat het plezier in besturen achteruit is gegaan. Dat komt omdat bestuurders aan veel meer regels moeten voldoen. Als bestuur was je altijd al wel aansprakelijk voor rechtmatig en goed bestuur, maar daar heeft de wetgever nog meer accent op gelegd. Dat wordt vooral in kleine organisaties gevoeld. Maar ook bij mijn eigen organisatie, het NOV, is de bureaumanager meer dan zes uur bezig om het UBO-register ingevuld te krijgen. Als secretaris in een kleine organisatie ben je daar natuurlijk niet voor in het bestuur gaan zitten.”

Payment providers en banken

De Wwft zorgt ook voor complicaties omdat ANBI’s aan allerlei complianceregels moeten voldoen, om financiële transacties te kunnen afhandelen, zegt Kloeze. “Je krijgt dan situaties dat vrijwilligers niet op een braderie met een draagbare pinautomaat kunnen collecteren. De payment providers zijn misschien nog wel strenger dan de banken… Onder het mom van de-risking maken de banken het ANBI’s lastig om een rekening te openen.”

Bron: CBF

Vergaat u ook het plezier als vrijwillige bestuurder van een stichting of vereniging in het besturen omdat u door al die (steeds veranderende) compliance-hoepels moet springen? Of door de onrust dat u mogelijk persoonlijk aansprakelijk bent als dingen misgaan? Neem dan contact met ons op. Wij hebben alle expertise in huis die u de zekerheid geeft dat u aan alle wettelijke verplichtingen voldoet op het gebied van governance, administratie en vermogensbeheer en op die terreinen ook door ons geserviced wordt. Dat geeft u de ruimte en rust om te besturen en te focussen op de realisering van een maatschappelijk ideaal. Dan zorgen wij voor al “het gedoe”: klik hier.

Auteur: Edwin Venema

Filantropiesector lobbyt met manifest in aanloop naar verkiezingen

FIN & Start Foundation open over ‘briljante mislukkingen’ in filantropie