Fulco van Lede, penningmeester Orchestra-klant Fonds DBL: Armenzorg 2.0 door structurele hulp

Orchestra-klant Fonds DBL is een schoolvoorbeeld van een “oud” vermogensfonds dat erin geslaagd is mee te bewegen met de noden van de “nieuwe tijd”. Het fusiefonds met stevige Rotterdamse wortels en een regionale Rijnmond-oriëntatie, staat in een lange traditie van wat we vroeger de armenzorg noemden. Penningmeester Fulco van Lede: “Er zullen altijd mensen zijn die tussen wal en schip vallen. Dat was in het begin van de 19e eeuw zo, en dat is nu niet anders. Als privaat fonds nemen wij de verantwoordelijkheid om deze mensen te ondersteunen.”

Rijke historie

Bestuurslid en penningmeester Fulco van Lede staat zelf ook in de lange traditie van Fonds DBL. Dat fonds ontstond in de jaren zeventig onder leiding van Fulco’s grootvader uit drie oudere fondsen op het gebied van steun aan armen, die zich in hun missie op dat moment nog nauwelijks van elkaar onderscheidden.
Van Lede: “Het oudste fonds was het Maria Catharina Maria Catharina van Dooren’s Vrouwengesticht van Weldadigheid (opgericht in 1832), genoemd naar de kinderloos gestorven oprichtster die haar vermogen voor een vrouwenstichting bestemde. Tegenwoordig zou je dat misschien een ‘blijf-van-mijn-lijfhuis’ noemen. De twee andere fondsen waren de Maria Carolina Blankenheym’s Stichting en de C.A.E. van Lede Stichting: twee door een huwelijk aan elkaar verbonden families. Mijn grootvader was voorzitter van deze drie stichtingen met zeer vergelijkbare doelstellingen, maar ieder met een eigen bestuur. Een fusie lag voor de hand, en zo geschiedde ook.”

Structureel samenwerken

Fonds DBL richt zich tegenwoordig in brede zin nog steeds op “behoeftigen”. Van Lede: “Denk aan mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, statushouders, asielzoekers en eenzame ouderen. Daarnaast verlenen wij steun aan noodfondsen. Dat zijn lokale fondsen die bijvoorbeeld helpen als een bijstandsgezin uit huis dreigt te worden gezet, of als opeens de koelkast of verwarming kapotgaat. Die noodfondsen springen dan bij. Dat gebeurt in een aantal steden en dorpen door heel Nederland, maar nog lang niet overal. Daar waar nieuwe initiatieven, groot of klein, worden opgezet die wij beloftevol en sterk genoeg vinden – er zijn ongelooflijk veel initiatieven die net zo snel weer verdwijnen als ze opkomen – kunnen wij startkapitaal verlenen. Dan committeren we ons voor een paar jaar zodat de nieuwe fondsen een netwerk kunnen opbouwen en opstarten. Na verloop van tijd, als zij goed de eigen broek kunnen ophouden met behulp van lokale giften, bouwen we die steun weer af. En zo hebben wij al flink wat steden en dorpen kunnen helpen, zoveel mogelijk door structurele hulp. Ongeveer 85% van onze uitgaven gaat naar organisaties waarmee we over langere tijd samenwerken.”

Geen projectencaroussel

Fonds DBL doet derhalve niet mee in de vermaledijde ‘projectencaroussel’: die draaimolen aan kortdurende projectfinanciering waar de goede doelen amechtig moeten zien in te stappen.
Van Lede: “Wij hebben begrip voor vaak kleinere organisaties die ongelooflijk veel tijd en mankracht moeten besteden aan fondsenwerving. Dat komt doordat veel fondsen allemaal hun eigen procedures hebben. Dat maakt het ingewikkeld en tijdrovend. Bovendien heb je als goed doel ook geen zekerheid op de langere termijn en moet je steeds maar weer opnieuw zien in te stappen. Bij ons kunnen ze erop vertrouwen dat, als de samenwerking goed is – en dat toetsen we regelmatig – wij dus voor langere tijd gecommitteerd zijn.”

Brede doelstelling

Er zijn nogal wat oudere vermogensfondsen die door hun eigen, vaak specifieke statuten worden gegijzeld. Dat vraagt van huidige besturen dat zij zich in andere tijden kunnen aanpassen aan nieuwe noden, maar uiteraard wel in de geest van de oprichters.
Van Lede: “Dat geldt zeker ook voor ons. Veel huidige fenomenen bestonden toen niet. Je zult dus ook tevergeefs naar ‘statushouders’ in onze statuten zoeken, maar onze doelstelling is gelukkig breed geformuleerd: die biedt ruimte om mee te gaan met de noden van deze tijd.”

Zelf kijken

Om de vinger aan de pols van beneficianten en samenleving te houden gaan de bestuursleden ook zelf op bezoek bij de door hen gefinancierde projecten.
Van Lede: “Dan doen we minimaal een, en vaak twee keer per jaar. Ik kan je zeggen dat we als bestuur ongelooflijk veel energie krijgen als je ziet waar het geld van de Stichting – letterlijk – terechtkomt.”
Over de beoordeling van aanvragen zegt Van Lede: “De meeste aanvragen komen op ons af. We hebben een maatschappelijk werkster in dienst en haar rol is het beoordelen van aanvragen en die voorbereiden voor het bestuur. Valt het binnen de doelstelling van de Stichting? Past het? Zij gaat op bezoek bij aanvragers, maar via haar netwerk komt zij ook veel andere mensen tegen. Ze ziet en hoort veel en soms komen daar ook weer nieuwe projectaanvragen of samenwerkingen met andere fondsen uit voort.”

Welkom online kantoor

Behalve een maatschappelijk werkster heeft Fonds DBL ook een administratief medewerkster. Van Lede: “Zij werkt een paar uur per week voor ons. Dat is intussen allang geen fulltime job meer en dat komt doordat wij de financiële administratie en het beheer bij Orchestra hebben ondergebracht. Ik vermoed als een van de eerste klanten trouwens en daar hebben we tot de dag van vandaag geen spijt van, mede door het online kantoor (“MijnOrchestra”) waarin we nu met elkaar werken. Zo komen aanvragen via een formulier op de website binnen bij onze maatschappelijke medewerker, die ze, zoals hiervoor uiteengezet, verwerkt en online klaarzet als aanbeveling voor het bestuur. Is zo’n aanvraag eenmaal goedgekeurd, dan komen ze voor betaling automatisch bij mij als penningmeester. Dat gehele proces loopt door het online kantoor en is 24/7 inzichtelijk voor alle betrokkenen. Als je bedenkt hoe dat vroeger ging: postpakketten die via het ene bestuurslid naar het andere werden doorgezonden…”

Overal en altijd inzage

Van Lede: “Met de dienstverlening van Orchestra zijn we altijd compliant en heb ik, omdat ik nogal veel reis, overal waar ik ben inzage in de administratie en kan ik mijn betalingsruns wekelijks doen. Een ander voordeel is dat onze accountant ook toegang heeft voor de controle van de jaarrekening en helemaal kan zien hoe de besluitvorming intern is verlopen. Met Orchestra is de verantwoordingskant van ons fonds dus goed geborgd en houden wij meer tijd en geld over voor onze doelbesteding.”

Toekomstontwikkeling

Als Van Lede kijkt naar de toekomst, welke rol voor en ontwikkeling binnen zijn fonds ziet hij dan?
Van Lede: “Als je ziet hoe onze doelgroepen helaas weer groeien, dan zal er voor Fonds DBL nog tot in lengte van dagen werk aan de winkel blijven. Gezien onze financiële positie kunnen wij ons uitgavenbudget gelukkig verhogen. Daarnaast willen wij ons vermogen behalve voor giften ook op andere manieren inzetten voor een betere samenleving. Zo kijken we op dit moment naar de landbouwgronden die we in bezit hebben vanuit de transitie naar duurzame, regeneratieve landbouw. Verder hebben wij ook geëxperimenteerd met vormen van impactinvesteren en publiek-private samenwerking door social impact investing.”

Eigen verantwoordelijkheid

Voorlopig blijft de rol van een privaat fonds noodzakelijk, maar niet als substitutie voor een terugtrekkende overheid. Van Lede: “Denken vanuit substitutie door private partijen zou ik vanuit de overheid heel cynisch vinden. Maar misschien is mijn vertrouwen in de mens ook wel iets te hoog. Je ziet natuurlijk wel dat in de afgelopen decennia de sociale vangnetten kariger zijn geworden. Ik begrijp het wel: als je regelgeving opstelt kun je nooit iederéén opvangen. Er zijn mensen die ertussendoor vallen. Die zelfs aan een sociaal minimum dat de overheid stelt niet voldoende hebben, bijvoorbeeld door een calamiteit als een sterfgeval of ernstige ziekte. Die tussen wal-en-schip-vallers zijn er altijd al geweest.
Maar er zijn natuurlijk ook politieke keuzes. Als er een kabinet komt dat voor asielzoekers en migranten minder middelen beschikbaar stelt, neemt dat niet weg dat ze er nog wel gewoon zijn en ook hulp nodig hebben. Dat zou voor Fonds DBL een reden kunnen zijn onze focus te verschuiven, maar dat is in dit stadium nog het domein van de glazen bol. Voor mij is duidelijk dat ook burgerorganisaties zoals Fonds DBL een eigen verantwoordelijkheid hebben. En die willen we ook pakken.”

De hoofddoelstelling van FondsDBL is: “Het verlenen van hulp uit de revenuen van het vermogen van de stichting aan personen en gezinnen die daaraan in maatschappelijke zin behoefte hebben en het verstrekken van bijdragen aan instellingen welke het verlenen van hulp aan dergelijke personen en gezinnen ten doel hebben of mede ten doel hebben.”

Fonds DBL is een ANBI en aangesloten bij de koepels FIN en Vereniging Rotterdamse Fondsen VRF. Meer informatie Fonds DBL: klik hier.

RAAD & daad

Wilt u weten wat Orchestra Charity Office voor uw stichting of vereniging kan besparen in geld en menskracht, waardoor er meer budget en tijd vrijkomt voor uw maatschappelijke missie? Klik hier.

Wilt u weten welke klanten Orchestra nog meer bedient naast Fonds DBL? Klik hier.